صمد طاهری رمان را ژانری قرن هجدهمی می‌داند
آيا زمانه، زمانه داستان كوتاه است؟
درخصوص كم‌حوصله شدن انسان معاصر و اینكه ذائقه‌اش بیشتر به سوی تولیدات سهل‌الوصول رفته، بسیار گفته شده. در بیان دلایل این امر هم می‌توان به موضوعات مختلفی اشاره كرد. از تسریع فرآیندهای ارتباطی تا گمگشتگی معنا در عصر حاضر. اینها را نوشتیم تا برسیم به آنچه نویسنده نام‌آشنای ایرانی در گفت‌وگویی تصریح كرده است. صمد طاهری به ایسنا گفت كه دیگر دوره رمان گذشته و زمانه زمانه داستان كوتاه است.
طاهری رمان را متعلق به قرن هجدهم دانسته و می‌گوید: زمانه ما دوران شتاب و سرعت است، دیگر آدم‌ها این فراغت را ندارند كه طی چند ماه یك رمان قطور چندجلدی بخوانند.
این داستان‌نویس درباره فعالیت‌های خود و اینكه كتاب جدیدی آماده چاپ دارد یا نه، به ایسنا گفت: در حال جمع‌آوری یك مجموعه داستان هستم، احتمالا تابستان یا پاییز سال آینده منتشر خواهم كرد؛ درنظر دارم یك مجموعه داستان با ۱۰ داستان كوتاه بنویسم كه چهار، پنج‌تا از داستان‌هایش را نوشته و چهار، پنج‌تا طرح داستان نیز در ذهن دارم. داستان‌های نوشته شده هنوز جزییاتی دارند و باید بازنویسی شوند. فكر می‌كنم ۶ ماه طول می‌كشد تا آماده شود.
او تفاوت داستان‌های جدید با مجموعه‌های قبلی‌اش را در شیوه روایت آنها بیان كرده و گفت: هر نویسنده‌ای جهان ذهنی خود دارد و در همان جهان ذهنی می‌نویسد، در واقع یك خط سیر ذهنی را دنبال می‌كند و فقط مضمون و سوژه‌هایش متفاوت است.
طاهری درباره اینكه آیا داستان‌های این مجموعه بومی خواهد بود، اظهار كرد: هر نویسنده‌ای در هر جای جهان كه زندگی كند، درباره اتفاقات سرزمین خود می‌نویسد، با این نگاه هر نویسنده‌ای را می‌توانیم بومی اطلاق كنیم. اما بومی‌نویسی به معنای خاص به این معناست كه نویسنده درباره یك منطقه خاص و مسائل خاص آن منطقه، بنویسد. اگر بخواهم مثال بزنم، مجموعه داستان «لالی» بهرام حیدری در این نوع قرار می‌گیرد. این مجموعه شامل ۲۵ داستان است كه در روستای لالی می‌گذرد، آدم‌ها همان هستند و تكرار می‌شوند، مسائل اجتماعی و عاطفی جامعه در محدوده همان روستا می‌گذرد. اما كارهای من متفاوت است، داستانی دارم كه رئال است، داستانی دارم كه فانتزی است یعنی همه داستان‌هایم صرفا رئالیستی نیستند، شخصیت‌ها در داستان‌های مختلف، متفاوت هستند، داستان در مناطق مختلف از تبریز و تهران گرفته تا شمال و جنوب می‌گذرد. البته منظورم این نیست اگر داستان فقط در یك محدوده بگذرد عیب است یا حُسن؛ مجموعه «لالی» كه عنوان كردم، یكی از درخشان‌ترین مجموعه داستان‌های زبان فارسی است.
نویسنده «زخم شیر» و «شكار شبانه» درباره «داستان كوتاه» كه به نظر سبكی سهل و ممتنع در داستان‌نویسی، گفت: از نظر من كه ۴۶ سال است در زمینه داستان كوتاه كار می‌كنم، نوشتن داستان كوتاه، كار سختی است. مجال نوشتن كوتاه است و شما باید در یك مجال كوتاه حرف خود را بزنید و از نظر داستانی هم هیچ كمبود و نقصی نداشته باشید. داستان كوتاه مانند مینیاتوركاری است. هر حركت اضافی مانند جمله یا پاراگراف اضافی توی ذوق می‌زند، اما رمان امكان مانور بیشتری را به نویسنده می‌دهد، نویسنده می‌تواند هر چه می‌خواهد شرح دهد. ما نویسنده‌های جهانی داریم كه فقط رمان می‌نویسند، زیرا رمان مجال بیشتری برای حرف زدن به آنها می‌دهد. همان‌طور كه گفتم داستان كوتاه مینیاتوری بوده و ظریف‌كاری دارد.
او درباره توجه خود به داستان كوتاه، افزود: همان‌طور كه گفتم هر نویسنده‌ای جهان ذهنی خود را دارد؛ یك نویسنده صرفا رمان‌نویس است مثلا علی‌محمد افغانی- نویسنده «شوهر آهوخانم» كه چند رمان دیگر هم دارد اما او یك داستان كوتاه ندارد، زیرا جهان ذهنی‌اش رمان است یا دولت‌آبادی را به نحوی می‌توان رمان‌نویس دانست برعكس هوشنگ گلشیری كه داستان‌كوتاه‌نویس بود. یا در حوزه داستان كوتاه از قاضی ربیحاوی، احمد حسن‌زاده و حسن بهرامی می‌توان نام برد. خود من براساس دنیای ذهنی و علاقه‌ام، داستان كوتاه می‌نویسم. البته كار بلند هم دارم، مثلا رمان كوتاه «برگ هیچ درختی» و «پیرزن جوانی كه خواهر من بود».
طاهری در توضیح اینكه به نظر می‌رسد مردم هم به خواندن داستان كوتاه تمایل نشان داده‌اند، گفت: رمان متعلق به قرن ۱۸ و ۱۹ است. قرن بیستم، قرن داستان كوتاه است كه با ادگار آلن‌پو و چخوف معرفی می‌شود. زمان ما زمانه شتاب و سرعت است؛ هر روز شاهد این هستیم كه یك تكنولوژی جدید ابداع و وارد زندگی ما می‌شود. در زمینه مطالعه هم آدم‌ها دیگر فراغت اینكه ماه‌ها بنشینند و رمان قطور چندجلدی بخوانند ندارد، كمتر این فراغت حاصل می‌شود و آدم‌ها فرصت مطالعه ندارند.
صمد طاهری با بیان اینكه رمان هنوز جایگاه خاص خود را دارد، اظهار كرد: مردم در سال‌های اخیر به داستان كوتاه تمایل نشان داده‌اند. چند سالی هم می‌شود گونه «داستانك» ابداع شده، یك داستان نیم‌صفحه یا یك‌صفحه‌ای. فكر می‌كنم امروزه داستان كوتاه بُرد بیشتری دارد؛ زیرا شما با گذاشتن دو ساعت وقت، یك داستان خوانده و آنچه را كه می‌خواهید، دریافت می‌كنید.
منبع خبر : روزنامه اعتماد
