سایه سنگین مرگ در سال ۱۴۰۲ بر سر موسپید کرده‌های عالم ادبیات دنیای این عرصه علمی را در زانوی غم فرو برد.
به گزارش سمر به نقل از ایرنا:
سال ۱۴۰۲ فرهیختگان، نویسندگان و صاحبان فنون ادبیاتی رخ در نقاب خاک کشیدند که بی شک جای هر کدامشان خالی اما یادشان همواره با مردمان این خاک است. یادی می کنیم از تمام مهمانان آسمانی سالی که گذشت در این عرصه.
پدر ویراستاری ایران درگذشت
استاد احمد سمیعی گیلانی مترجم، نویسنده، ویراستار پیشکسوت و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۲ فروردین در ۱۰۳ سالگی از دنیا رفت.
چند روز پیش از آغاز سال ۱۴۰۲، نیکولا رُش (Nicols Roche)، سفیر فرانسه در ایران، با حضور در منزل سمیعی گیلانی، بالاترین نشان نخل آکادمیک فرانسه، کوماندور، را به او اهدا کرد.
احمد سمیعی (گیلانی) در ۱۱ بهمن ۱۲۹۹ در رشت به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. در اواخر دهه ۱۳۴۰ به‌عنوان ویراستار در مؤسسه انتشارات فرانکلین آن زمان مشغول خدمت شد و به موازات آن دوره کارشناسی ارشد زبان‌شناسی را در دانشگاه تهران گذراند.
او در کنار حرفه ویراستاری، چند کتاب در زمینه آیین نگارش و ویرایش تألیف کرد و مقاله‌های ارزشمندی در مجلات متعددی نظیر پیک جوانان، کتاب امروز و رودکی به چاپ رسانید.
سمیعی کار ترجمه را با برگرداندن رمان «دلدار و دلباخته» از ژرژ ساند شروع کرد و بعداً آثاری را از نویسندگان بزرگی مانند ژرژ پرک و گوستاو فلوبر به فارسی برگرداند.
«خیال‌پروری‌های تفرجگر انزواجو» از ژان ژاک روسو، «چیزها» از ژرژ پرک (ترجمه)، «ادبیات ساسانی»، «داتا گنج‌بخش» (زندگینامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علی بن عثمان هجویری) از شیخ عبدالرشید (ترجمه)، «چومسکی» از جان لاینز (ترجمه)، «هزیمت یا شکست رسوای آمریکا» از ویلیام لوئیس و مایکل له‌دین (ترجمه)، «ساخت‌های نحوی» از نوآم چامسکی (ترجمه)، «آیین نگارش»، «دیدرو» از پیتر فرانس (ترجمه)، «سالامبو» نوشته گوستاو فلوبر (ترجمه)، «شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام»، «نگارش و ویرایش» و «تتبعات» از مونتنی (ترجمه) از جمله آثار اوست.
شاعر انقلابی درگذشت
استاد عباسعلی براتی‌پور، شاعر بلندآوازه انقلاب و دفاع مقدس ۲ اردیبهشت در ۸۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.
بهت نگاه، وعده دیدار، کتیبه شکیب، سینای سبز عشق، با شقایق ها برادر، عطش عشق، داغ تشنگی، سوار مشرقی، در ساحل علقمه، ماه در فرات، گزیده ادبیات معاصر ۲۴، زیتون و زخم، دل و دریا، سه مجموعه شعر درباره رحلت امام راحل (ره) و … بخشی از آثار زنده‌یاد براتی‌پور هستند.
احمدرضا احمدی درگذشت
احمدرضا احمدی شاعر، نویسنده و نقاش ایرانی، ۲۰ تیرماه پس از ماه‌ها تحمل بیماری امروز درگذشت.
احمدی متولد ۳۰ اردیبهشت ۱۳۱۹ در کرمان بود. وی سال‌ها در حوزه، ادبیات، شعر، نویسندگی و سینما فعالیت کرد.وی در زمینه شعر، موسیقی، ویراستاری و ادبیاتاحمدرضا احمدی درگذشتکودک و نوجوان نیز فعالیت‌های بسیاری داشت.
از آثار او در حوزه شعر می‌توان به «دفترهای واپسین»، «دفترهای سالخوردگی»، «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود» و «روزی برای تو خواهم گفت» و از آثار او در حوزه کودک و نوجوان می‌توان به «دیگر در خانه پسرک هفت صندلی بود»، «دخترک ماهی تنهایی» و «مزرعه گل‌های آفتابگردان» اشاره کرد.
این شاعر فقید توسط مرکز هنرمندان ایران به عنوان موسس و پایه‌گذار موج شعر نو و پیشگام سورئالیسم در ادبیات کودکان شناخته شده است. «سفر در شب» یکی از قوی‌ترین آثار احمدی است که به موضوع‌های اجتماعی، صلح، همزیستی، تحمل و همکاری اشاره می‌کند.
وی در زمان حیات خود موفق به دریافت جوایز زیادی از جمله جایزه ملی، فرهنگی و هنری (بیژن جلالی) برای مجموعه اشعارش در سال ۱۳۸۵ شد. اشعار وی به زبان‌های مختلفی از جمله عربی، ارمنی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، ژاپنی و کره‌ای ترجمه شده است. «از بارانی که دیر بارید»، «میوه‌ها طعم تکراری دارند»، «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود»، «روزی برای تو خواهم گفت» و «هزار پله به دریا مانده است» از آثار این شاعر است.
همچنین نخستین نمایشگاه انفرادی نقاشی‌های احمدی با عنوان «هزار اقاقیا در چشم تو هیچ بود»، اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در گالری کاما برگزار شد.
وی در نمایشگاه‌های گروهی «۹۷+» (اسفندماه ۱۳۹۷- گالری افرند)، «دو از هزاران» (آبان ماه ۱۳۹۸- گالری الهی)، «گلگشت» (آذرماه ۱۳۹۸- گالری سروناز) و «کلکسیونر ۵» (بهمن ماه ۱۳۹۸- گالری آرتیبیشن) شرکت کرده است. دومین نمایشگاه انفرادی آثار نقاشی احمدی با عنوان «لکه‌ای از عمر بر دیوار بود» شهریور سال گذشته در گالری اُ برپا شد.
مرگ استاد زبان و ادبیات فارسی
شهرام آزادیان استاد و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران ۲۲ تیرماه درگذشت.
آزادیان استاد دانشگاه تهران بود.
محمدکاظم فیروزمند درگذشت
سیدمحمد کاظم فیروزمند نویسنده و مترجم برجسته کتاب‌های تاریخ سیاسی ایران ۲۷ تیرماه در ۷۷ سالگی از دنیا رفت.
سیدمحمد کاظم فیروزمند خلخالی، متولد سال ۱۳۲۵، دانش‌آموخته ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد بود و در سال ۱۳۵۶ پس از خودآموزی زبان انگلیسی، اولین ترجمه خود را به نام دوزخ مجموعه داستان‌هایی از بورخس آغاز کرد. او برای نشریات سینمایی و ادبی، مانند رودکی و فردوسی و… ترجمه کرد. مهمترین ترجمه‌های او عبارتند از شاخه زرین (پژوهشی در جادو و دین) اثر جیمز جورج فریزر، ایران بین دو انقلاب از مشروطه تا انقلاب اسلامی نوشته یرواند آبراهامیان، بنیادهای اندیشه سیاسی مدرن اثر کوئنتین اسکینر، بریتانیا و انقلاب مشروطه ایران اثر منصور بنکداریان و اثر مشهور پاتریشیا کرون پیامبران بومی ایران در سده‌های آغازین اسلام: شورش‌های دهقانی و دین زرتشتی محلی.
کتاب بریتانیا و انقلاب مشروطه ایران: سیاست خارجی، امپریالیسم و اپوزیسیون، تألیف منصور بنکداریان، ترجمه کاظم فیروزمند اثر شایسته تقدیر سی و دومین دوره جایزه کتاب سال شناخته شد و نیز کتاب گزیده مقالات اساسی کایه دو سینما نوشته جیم هیلی یر و ترجمه کاظم فیروزمند در چهارمین جشنواره کتاب سال تبریز به عنوان کتاب سال بخش ترجمه معرفی شد.
مترجم و پژوهشگر کشور به دیار باقی شتافت
عبدالعلی قوام، مترجم، پژوهشگر و استاد علوم سیاسی، ۹ خرداد در ۷۸ سالگی از دنیا رفت.
قوام در طول چهار دهه فعالیت علمی خویش، ده‌ها اثر فاخر تولید و نقشی بی‌نظیر و بی بدیل در تقویت و غنای ادبیات رشته روابط بین‌الملل در ایران ایفا کرد.
کتاب اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل نوشته عبدالعلی قوام در سال ۱۳۷۰ در مراسم کتاب سال به عنوان اثر برگزیده معرفی شد.
«دیالوگ میان روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل در آغاز هزاره سوم: یک مطالعه بین رشته‌ای»، «مبانی دیپلماسی: چگونگی مطالعه روابط میان دولت‌ها »، «تحولات سیاسی و اجتماعی اروپای شرقی تا ۱۹۴۵»، «اهمیت و مسائل حوزه اقیانوس آرام» با همکاری مریم دفتری، «اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل»، «توسعه سیاسی و تحول اداری»، «نقد نظریه‌های نوسازی و توسعه سیاسی»، «سیاست‌های مقایسه‌ای»، «چالش‌های توسعه سیاسی»، «جهانی شدن و جهان سوم»، «روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها»، «از منازعه تا همبستگی: بررسی روابط بین‌المللی خاورمیانه از منظر مکتب انگلیسی» با همکاری احمد فاطمی‌نژاد، «اتحادیه اروپا: هویت، امنیت و سیاست» با همکاری داود کیانی، «دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل» با همکاری افشین زرگر، «سیاست‌شناسی: مبانی علم سیاست»، «نظریه روابط بین‌الملل: پیشینه و چشم‌انداز» با همکاری احمد فاطمی‌نژاد و سعید شکوهی، «روند دولت‌سازی و ملت‌سازی در قفقاز جنوبی» با همکاری افشین زرگر و «دین و نظریه روابط بین‌الملل» از جمله کتاب‌های به جامانده از اوست.
چهره ماندگار صنعت چاپ ابدی شد
محمد شریف‌زاده مدیر نشر فرجام از ناشران قدیمی و پیشکسوت کشور با بیش از هفت دهه فعالیت فرهنگی ۲۶ فروردین درگذشت.
شریف‌زاده متولد دهم آذر ماه سال ۱۳۰۹ در تهران بود، وی از دهه ۳۰ فعالیت خود در صنعت چاپ و نشر را آغاز کرد، اواخر دهه ۴۰ تا اوایل دهه ۵۰ مدیر شرکت سهامی انتشار و پس از آن نیز از اوایل دهه ۵۰ تا اواخر دهه ۵۰ مدیر دفتر نشر فرهنگ اسلامی بود.
وی اواخر دهه ۵۰ انتشارات خود را به عنوان انجام کتاب تاسیس کرد و سپس نام آن را به فرجام تغییر داد. حوزه فعالیت‌های این انتشارات، چاپ و نشر کتاب‌های کودک و نوجوان بود.
حضور در هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران، همچنین هیات مدیره تعاونی ناشران و کتاب‌فروشان تهران ازجمله فعالیت‌های صنفی محمد شریف‌زاده به شمار می‌آید.
شریف‌زاده در طول سالیان مختلف به دلیل فعالیت گسترده در حوزه چاپ و نشر بارها تجلیل شد؛ وی سال گذشته به‌عنوان یکی از ۱۰۰ چهره ماندگار صنعت چاپ کشور انتخاب شده بود.
مدیرمسئول نشر و کتابفروشی فن‌آوران درگذشت
محمدعلی پناهنده مدیرمسئول نشر و کتابفروشی فن‌آوران ۱۹ خرداد درگذشت.
انتشارات فن آوران با هدف توسعه کتب مربوط به رشته ایمنی و بهداشت و محیط زیست از ۱۳۷۷ فعالیت خود را با مدیریت محمد علی پناهنده آغاز کرد و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ عنوان کتاب در این زمینه به چاپ رسانده است.
نویسنده کتاب‌های عامه‌پسند از دنیا رفت
ر. اعتمادی (رجبعلی اعتمادی زاده) که مدتی در بستر بیماری بود ۲۰ تیرماه در سن ۹۰ سالگی درگذشت.
اعتمادی نویسنده آثاری چون رنگ سرخ عشق، آخر خط، گنجشک‌های غم،گلبانو، چهل درجه زیر شب، هفت آسمان عشق و بسیاری دیگر بود.
رجبعلی اعتمادی‌زاده مشهور به ر. اعتمادی متولد بهمن ماه ۱۳۱۲ نویسنده و روزنامه‌نگاری بود که به‌خاطر نوشتن رمان‌های عامه‌پسند و پرفروش شهرت داشت.
اسماعیل حصاری عضو شورای کتاب کودک درگذشت
اسماعیل حصاری از اعضای قدیمی شورای کتاب کودک که در دهه ۸۰ در گروه‌های تخصصی رمان تالیف و ترجمه فعالیت می‌کرد، در ۲۱ دی ماه درگذشت.
او به واسطه تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه صنعتی شریف، فعالانه در تهیه جلدهای ۱۵، ۱۶ و ۱۷ فرهنگنامه کودکان و نوجوانان «گروه فیزیک» همکاری داشت.
نویسنده و پژوهشگر پیشکسوت درگذشت
صمد موحد، نویسنده، پژوهشگر و مصحح کشور ۲۸ آبان ماه درگذشت.
صمد موحد متولد سال ۱۳۱۵ بود. از جمله آثار و تصحیح‌های او می‌توان به «کوی طریقت» ، «فصوص الحکم»، «نگاهی به سرچشمه حکمت اشراق و مفهوم‌های بنیادی آن»، «عارفی با دو چهره؛ سیری در احوال و آثار محمود شبستری»، «گلشن راز»، «گوهر مراد»، «کلید سعادت: گزیده اخلاق ناصری»، «مجموعه آثار شیخ محمود شبستری»، «تحفه العالم و ذیل التحفه» و «سیری در تصوف آذربایجان» اشاره کرد.
شاعر آئینی به دیار باقی شتافت
مرید محمدی پژوهشگر و شاعر پیشکسوت و برجسته استان چهارمحال و بختیاری بامداد ۸ آبان ۱۴۰۲ در سن ۷۹ سالگی در شهرکرد درگذشت.
داستان نویس اصفهانی در گذشت
محمد کلباسی، یکی از مؤسسان جریان داستان نویسیِ جُنگ اصفهان، ۹ آبان ماه در بیمارستان خورشید این شهر درگذشت.
محمد کلباسی سال ۱۳۲۲ در اصفهان زاده شده و کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی از دانشگاه تهران بود. او که نگارش داستان کوتاه را از دهه ۴۰ آغاز کرد در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ عضو جُنگ ادبی اصفهان بوده و با مجلات ادبی مختلفی همکاری داشت.
کلباسی که یکی از اعضای هسته اصلی جنگ اصفهان به شمار می‌رفت، همراه با هوشنگ گلشیری و ابوالحسن نجفی از مؤسسان جریان داستان‌نویسیِ جنگ اصفهان بود و ابتدا نیز با انتشار داستان‌های کوتاهش در این مجله و همچنین سایر مجلات ادبی اصفهان اصفهان شناخته شد.
از شادروان محمد کلباسی تنها یک مجموعه به نام «سرباز کوچک» در پیش از انقلاب منتشر شد و مجموعه داستان‌های «صورت ببر» و «نوروز آقای اسدی» نیز از دیگر آثار او در بعد از انقلاب است. همچنین ترجمه کتاب «ادبیات و سنت‌های کلاسیک» از دیگر آثار او به‌شمار می‌رود. او مدتی نیز برای تدریس و زندگی به استرالیا رفت.
مجموعه داستان «او» نیز سال ۱۳۹۶ توسط نشر چشمه منتشر و راهی بازار نشر شد که آخرین اثر زنده‌یاد محمد کلباسی است که ۱۰ داستان کوتاه از این نویسنده به نام‌های «شولای خاک»، «ماهنامه‌ی دقایق»، «ایستگاه پایانی»، «او»، «نوروز آقای اسدی»، «خون طاووس»، «بعد از ظهر آقای کمالی»، «در سایه سار غروب»، «رجل مشروطه» و «دلالان هزارپا» را در بر می‌گیرد که در فاصله‌های زمانی زیادی نوشته شده‌اند.
پژوهشگر و استاد دانشگاه، بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت
محمدغلامرضایی محقق و استاد دانشگاه به سال ۱۳۳۱ در خور و بیابانک که هم اکنون از توابع نایین در استان اصفهان است، چشم به جهان گشود و ۳۰ مهرماه رخ در نقاب خاک کشید.
غلامرضایی در مدت بیست وپنج سالی که فعالیت دانشگاهی داشته است دروس گوناگون را در دوره های دکترا و کارشناسی ارشد و کارشناسی ادبیات فارسی تدریس کرده است و تعداد قابل توجهی از رساله های دانشجویان به راهنمایی یا مشاوره ای او به پایان آمده است.
وی به تشویق استاد «ایرج افشار» و تمایل آن انجمن اقدام به فهرست نویسی آثار خطی آن انجمن کرد. این اثر که با نام «فهرست کتاب های کتابخانه انجمن آثار ملی» در سال ۱۳۵۶ به چاپ رسید، شامل تعدادی نسخ برای نمونه بود که با مقدمه ایرج افشار به چاپ رسید.
«داستان های غنایی منظوم تا آغاز قرن هفتم» نام یکی دیگر از تألیفات غلامرضایی است که در واقع رساله دکترای او بوده است.در ویراست دوم ۶ داستان به صورت زبان خود شاعر تلخیص شده است و خوانندگان می توانند از این خلاصه ها استفاده کنند.
سبک شناسی شعر و نثر از جمله دروسی است که از سال ها قبل محمد غلامرضایی تدریس می کرده است. در سال های تدریس نمونه های یافته شده باعث تألیف آثار فوق است. «سبک شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو» از جمله آثار تألیفی محمد غلامرضایی است که مبنای تقسیم بندی آن زمان است. در فصل اول مباحث کلی مورد بحث واقع شده است و در یازده فصل نگارش یافته است. در فصل اول مقدمات ارائه شده به صورت جامع و کامل است و تعریفات جامعی از لغات مهم ارائه شده است.
«سبک‌شناسی نثرهای صوفیانه: از اوایل قرن پنجم تا اوایل قرن هشتم»، «سبک‌شناسی شعر پارسی از رودگی تا شاملو»، «تَشته فُر: آیین زندگی در دهه‌های پیشین خور و بیابانک»، «سی قصیده ناصرخسرو»، «روش تحقیق و شناخت مراجع ادبی»، «داستان‌های غنایی» و «ارج‌نامه محمد معین» از جمله آثار به‌جامانده از این استاد زبان فارسی است.
خالق شعر معروف «وطن» چشم از جهان فروبست
استاد علیرضا شجاع‌پور شاعر میهنی ایران، سراینده مثنوی‌های وطن، عشق جاویدان من؛ ایران من و در بارگاه فردوسی پس از گذراندن چند ماه بیماری طاقت‌فرسا، – ۲۶ مهر- چشم از جهان فروبست.
استاد شجاع‌پور دانش‌آموخته حقوق و علوم اداری و دیپلمات بازنشسته وزارت امور خارجه، بیستم اسفند ۱۳۲۱ در خاندانی از بزرگان لرستان، در ازنا چشم به جهان گشود؛ از دوران کودکی با شعر شاعران بزرگ آشنا شد و استعداد شاعری‌اش را نشان داد و پس از طی دوران جوانی و سرودن اشعار عاشقانه و نیز طنزآمیز، رفته رفته روی به مفاهیم ژرف‌تر آورد و در غالب اشعارش، به ایران و تاریخ، فرهنگ و تمدن آن و مسائل اجتماعی ایرانیان پرداخت.
شجاع‌پور در همه قالب‌های شعر فارسی و در سبک‌های کهن و نو تبحر داشت و اشعار متنوع و ارزشمندی به گنجینه شعر و ادب فارسی افزود. مثنوی‌های «وطن»، «عشق جاویدان من؛ ایران من»، «در بارگاه فردوسی» و «ساقی‌نامه»؛ و شعر نیمایی «رستم و سهراب» از مهمترین و مشهورترین آثار آن مرحوم است.
وی غزل‌سرایی چیره‌دست نیز بود و غزل‌های ناب و استواری با مضامین عرفانی، عاشقانه و اجتماعی سروده‌است. مشاعره او با بانوی غزل‌سرای معاصر و تضمین به اشعار سعدی، حافظ و شهریار هم از آثار برجسته استاد شجاع پور است. همچنین پژوهش هایی در شاهنامه فردوسی و اشعار سعدی و حافظ داشت که برخی از آنها به نشر رسیده یا در کلاسهای شاهنامه‌پژوهی و حافظ‌شناسی آن مرحوم ارائه شده‌است.
سه مجموعه شعر نیمه‌تمام (۱۳۷۷)، وطن یعنی همین‌جا یعنی ایران (۱۳۸۱) و هنوز نیمه‌تمام (۱۳۹۹) در کنار تصحیح شاهنامه فردوسی (۱۳۸۰) و بیژن و منیژه (۱۳۸۱)، کتاب‌های منتشر شده از شجاع پور است، البته اشعار، جستارهای ادبی و دست‌نوشته‌های پژوهشی منتشرنشده‌ای نیز از آن مرحوم به جای مانده‌است.
از شعر معروف «وطن» با صدای علیرضا عصار در سال ۹۰ اجرا شده‌است می‌توان به عنوان یک اثر ماندگار نام برد: «وطن یعنی چه آباد و چه ویران/ وطن یعنی همین جا یعنی ایران».
درگذشت استاد برجسته ادبیات فارسی و عرفان ایرانی-اسلامی
محمدرضا راشدمحصل، پژوهشگر و استاد زبان فارسی ۱۹ مهرماه در ۸۷ سالگی از دنیا رفت.
راشدمحصل در خردادماه سال ۱۳۱۵ هجری شمسی در خانواده‌ای روحانی در روستای افضل‌آباد ماژان از توابع خوسف بیرجند متولد شد. پس از اتمام تحصیلات مقدمانی در بیرجند در ۱۳۳۳ به خدمت فرهنگ درآمد و پس از طی دوره های عالی تحصیلی در سال ۱۳۵۳ مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی گرفت.
همکاری با فرهنگستان زبان و ادبیات، عضو هیأت علمی دانشگاه جندی‌شاپور اهواز (شهید چمران فعلی)، همکاری با شورای کتاب کودک، تدوین دایره‌المعارف (قاموس)، تدریس در دانشگاه تبریز، همکاری با دانشکده ادبیات مشهد و دانشگاه بیرجند، عضو هسته قطب علمی فردوسی‌شناسی و عضو هیأت مدیره فرهنگسرای فردوسی از جمله فعالیت‌های این چهره است
او بیش از ۸۰ مقاله و کتاب نوشته است که از جمله کتاب‌های او می‌توان به «پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی»، «گزیده حدیقه سنایی با شرح و توضیح»، «نشانه‌شناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث»، «تاریخ فرهنگ و آموزش نوین در بیرجند»، «فارسی عمومی» (با همکاری دکتر بهنام‌فر و دکتر محمّدی)، «داستان گشتاسب در دو نگاه» (پیکره‌شناسی و دریافت‌های اجتماعی)، «نظارت بر تهیه و چاپ سه کتاب شاهنامه‌پژوهی و «خیّام‌شناخت و عطّارشناخت» (ویژه‌نامه‌های فردوسی، خیّام و عطّار) اشاره کرد.
مدیر انتشارات اسلامی آسمانی شد
مدیر انتشارات اسلامی در ۸۲ سالگی و بعد از ۶ دهه فعالیت در حوزه نشر ۱۷ مهرماه دارفانی را وداع گفت.
مرحوم قاسم نظیفی، متولد ۱۳۲۰ در تهران بود. وی از ۲۱ سالگی انتشارت اسلامی را در بازار بین‌الحرمین تاسیس کرد. حاج‌قاسم نظیفی در روزهای پیش از انقلاب، آثار چهره‌هایی مانند شهید مطهری، علامه جعفری و آیت‌الله مهدی الهی قمشه‌ای را منتشر کرد. ساواک سال ۱۳۵۶، جواز فعالیت مدیر فقید انتشارات اسلامی را به‌دلیل مبارزات سیاسی، باطل کرده بود.
مترجم کتاب «زانلی اعداد را می‌بیند» درگذشت
اکرم امینی خبرنگار کتاب پس از دو سال مبارزه با بیماری سرطان و تحمل یک دوره سخت بیماری روند درمان و انجام پیوند مغز استخوان شامگاه دوشنبه – ۲۷ شهریور – در بیمارستانی در تهران درگذشت.
اکرم امینی، متولد سال ۱۳۶۱ در اصفهان و همسر محمد آسیابانی (خبرنگار)، خبرنگار کتاب و ادبیات بود و مدتی در خبرگزاری‌های ایبنا و ایکنا فعالیت می‌کرد و با روزنامه‌های تعادل و آرمان ملی هم همکاری داشته است.
مرگ مترجم کشور
علی‌اصغر بهرامی یکی از مترجمان کشور ۲۴ خرداد در ۸۳ سالگی بر اثر ایست قلبی به دیار باقی شتافت.
علی‌اصغر بهرامی (ع. ا. بهرامی)، زاده ۱۳۱۹ در شیراز بود. از چهارسالگی به مدت ۱۰ سال در نی‌ریز زندگی کرد و سپس به شیراز برگشت و دیپلم پایان تحصیلات متوسطه را از دبیرستان شاهپور این شهر گرفت. تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در شیراز و سپس در زمینه تدریس زبان انگلیسی در سیدنی انجام داد. او پس از چند سال تدریس در سمنان این کار را در شیراز ادامه داد و پس از بازنشستگی برای سکونت به تهران آمد.
«افسونگران تایتان»، «سلاخ‌خانه شماره پنج»، «شب مادر»، «خشکسالی»، «در طلب زرتشت»، «اساطیر مشرق‌زمین»، «کابوس چهاربعدی»، «پایان راه»، «مردی بدون وطن»، «گالاپاگوس»، «قصه عشق»، «اساطیر خاورمیانه»، «امپراتوری خورشید»، «گهواره گربه»، «بی در کجا»، «ساحل پایانی»، «دنیای بلور»، «برج»، «همه چیز فرو می‌پاشد»، «رهنمودهایی برای نزول در دوزخ» و «منطقه مصیبت‌زده شهر» از آثار به‌جامانده از این مترجم است.
علی رفیعی علامرودشتی نویسنده و محقق درگذشت
علی رفیعی علامرودشتی نویسنده، کتابشناس، محقق و پژوهشگر متون تاریخی و رجالی ۵ تیرماه در ۷۲ سالگی دار فانی را وداع گفت.
وی نویسنده، کتابشناس، مصحح و محقق در حوزه فقه و اصول، علوم حدیث، رجال، تاریخ و تراجم و عضو دایرةالمعارف بزرگ اسلامی متولد سال ۱۳۳۰ در علامرودشت فارس بود. وی دوران مکتب و ابتدایی را در علامرودشت گذارند و سپس برای ادامه تحصیل به شهرهای شیراز و نجف مهاجرت کرد. رفیعی سال ۱۳۵۰ به ایران بازگشت و در حوزه علمیه قم زیر نظر آیت‌الله اصفهانی، آیت‌الله گلپایگانی، مرعشی نجفی و وحید خراسانی، اصول فقه، تفسیر و کلام را فراگرفت.
این نویسنده و پژوهشگر فقید سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در زادگاهش، مبارزاتی علیه رژیم پهلوی داشته و چندین بار توسط ساواک دستگیر شد. وی بعد از انقلاب به کار تدریس در دانشگاه و تربیت معلم مشغول شد و در کنار تدریس به کار تحقیق و پژوهش پرداخت و آثار زیادی را تألیف کرد. بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، دایرةالمعارف تشیع، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، مرکز دایرةالمعارف اسلام ترکیه، دایرةالمعارف فلسطین، دایرةالمعارف ادب فارسی، مرکز دارالحدیث، مرکز دایرةالمعارف امام خمینی(ره) و مرکز ترجمه قرآن از مراکزی هستند که زنده‌یاد رفیعی در امور پژوهشی با آنها همکاری داشته است.
تاریخ و جغرافیا و رجال علمی و ادبی علامرودشت، تاریخچه پیدایش مطبوعات فارسی، پیروزی قدس، نظام سیاسی اسلام، تاریخ‌مندی سوسیالیسم و نقدی بر مارکسیسم، شکست پیلداران، زندگینامه مؤذنان در تاریخ اسلام و شهاب شریعت از آثار منتشر شده زنده‌یاد رفیعی‌علامرودشتی و کتاب‌های زندگینامه سیدمرتضی علم‌الهدی معروف به شریف مرتضی، رجال و بزرگان سیراف، رجال و بزرگان فال، زندگینامه مفصل حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره) از آثار چاپ نشده این نویسنده فقید است.
مرگ مترجم آثار کلاسیک
نیما حضرتی مترجم آثار کلاسیک و سخت‌خوان نویسندگان برجسته ای از جمله آگاتاکریستی و جوزف کنراد ۲۸ شهریور بر اثر ایست قلبی درگذشت.
حضرتی متولد فروردین سال ۱۳۶۴ بود و روی ترجمه آثار سخت‌خوان که زمان زیادی برای ترجمه نیاز دارد، تمرکز داشت.
او ترجمه آثار حلقه: کمدی در سه پرده، قصه های آشوب، آقای کوئین مرموز، آواز قو، شبح مرگ بر فراز نیل، اما و جین آستین و بسیاری دیگر را در سابقه خود داشت.
داستان نویس کشور دار فانی را وداع گفت
محمد محمدعلی داستان‌نویس کشور ۲۴ شهریور به وقت ایران در ۷۵ سالگی در کانادا درگذشت.
محمدعلی هفتم اردیبهشت ۱۳۲۷ در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد. نخستین کتابش را که مجموعه داستانی با نام «درهٔ هندآباد گرگ داره» بود در ۱۳۵۴ منتشر کرد و در آن به شیوه‌ای واقع‌گرایانه به زندگی فقرزده روستاییان پرداخت. محمدعلی یکی از اعضا و شرکت‌کنندگان جلسات داستان‌خوانی و داستان‌نویسی پنج‌شنبه‌ها با نظارت هوشنگ گلشیری بود. از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ سردبیری فصلنامه‌ای به نام برج را به عهده داشت و پس از آن نیز کم و بیش با مطبوعات از جمله مجله‌های دنیای سخن و آدینه همکاری می‌کرد و سه ویژه‌نامه شعر و داستان مجله آدینه به سردبیری او منتشر شد. در سال ۱۳۶۴ به همراه جواد مجابی، محمد مختاری و حمیدرضا رحیمی جلسه شاعران سه شنبه را تشکیل داد.
از مهمترین آثار او رمان «برهنه در باد» است که جایزه داستان‌نویسی «یلدا» را نیز از آن خود ساخت؛ اثری که همچنین در میان نامزدهای نهایی جایزه منتقدان و نویسندان مطبوعات بود.
از آثار این نویسنده به این عنوان‌ها می‌توان اشاره کرد: مجموعه داستان‌های «بازنشستگی و داستان‌های دیگر» (۱۳۶۶)، «چشم دوم» (۱۳۷۳) و «دریغ از روبه‌رو» (۱۳۷۸) و رمان‌های «رعد و برق بی‌باران» (۱۳۷۰)، «نقش پنهان» (۱۳۷۰)، «باورهای خیس یک مرده» (۱۳۷۶)، «برهنه در باد» (۱۳۷۹، برنده تندیس یلدا در سال ۱۳۸۰)، «قصه تهمینه» (۱۳۸۲)، «آدم و حوا» (۱۳۸۳)، «جمشید و جمک» (۱۳۸۳)، «مشی و مشیانه» و «جهان زندگان».
قاری قرآن کریم درگذشت
حاج حبیب صحاف پس از عمری مجاهدت در راه قرآن ۲۲ شهریور در ۸۳ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.
این قاری و استاد قرآن کریم متولد ۱۳۱۹ شهر کاظمین است. پدرش متولد تبریز و مادرش نوه آیت الله نائینی بود. او با تشویق خانواده خصوصاً مادر که حافظ کل قرآن بود آموختن قرآن را آغاز کرد و در جوانی از محضر اساتید صاحب نام جهان اسلام از جمله عبدالباسط و مصطفی اسماعیل تلمذ کرد.
این استاد فقید سال های عمرش را صرف آموزش جوانان کرد و شاگردان زیادی از محضر او آموختند و پله های ترقی را طی کردند.
مرگ نویسنده پیشکسوت طنز رادیو
حسین هاشمی، نویسنده پیشکسوت طنز رادیو ۳۰ آبان، بر اثر بیماری دارفانی را وداع گفت.
هاشمی از هفته نامه قدیمی و اثرگذار توفیق فعالیت طنزپردازی را آغاز کرد و خیلی زود در حلقه نامداران و بزرگان محفل توفیق جای گرفت. او در کنار استادانی چون محمد پورثانی، محمد حاجی حسینی، حسامی محولاتی، محمد خرمشاهی، حسین مدنی و… جایگاه ویژه ای یافت و در ستون معروف انگولک به جراید با تخلص بوتنوری اخبار داغ روز را به طنز می نوشت.
درگذشت نویسنده و ویراستار پیشکسوت رادیو فرهنگ
استاد باقر خلیلی نویسنده و ویراستار پیشکسوت رادیو فرهنگ، ۱۱ دی ماه به علت بیماری دار فانی را وداع گفت.
خلیلی متولد ۱۳۲۶ شهر ساوه، از سال ۱۳۷۲ وارد رادیو شد و از زمان تاسیس شبکه رادیویی فرهنگ به صورت مستمر با این شبکه رادیویی در حوزه نویسندگی و ویراستاری همکاری می‌کرد.
زنده یاد خلیلی برادر خانم امام موسی صدر عضو تیم برنامه ساز و اتاق فکر برنامه «هنرنامه» رادیو فرهنگ و گوینده برنامه «الا یا ایها الساقی» بود که در بیش از یکصد و ۱۳ قسمت تهیه و از رادیو فرهنگ پخش شد.
او در سال ۱۳۲۲ در تهران متولد شد و سومین فرزند یک خانواده ۶ نفری بود. بعد از این که دوران دبستان و دبیرستان را گذراند، در سال ۱۳۴۱ در نیروی هوایی استخدام شد و چون استعداد نسبتاً خوبی داشت یک سال پس از آن برای گذراندن دوره فنی به آمریکا فرستاده شد. در سال ۱۳۵۵ برای بار دوم اعزام شد و دوره تکمیلی الکترونیک را گذراند. در مدت سه سالی که طی دو نوبت در خارج از کشور تحصیل کرد، دوره‌های مختلف آموزشی و مشاوره را هم گذراند. در طول خدمت بیشتر به آموزش زبان و الکترونیک مشغول بود و در سال ۱۳۷۲ با درجه سرهنگی بازنشسته شد.
عضو شورای عالی دایره المعارف بزرگ اسلامی درگذشت
فاطمه کریمی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی و عضو شورای عالی علمی دایرةالمعارف بزرگ اسلامی از ۱۳۹۰ تاکنون ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ درگذشت.
کریمی متولد سال ۱۳۲۴ در تهران بود. او علاوه بر فعالیت در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، عضو هیات‌های باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی ایران، سرپرست کاوش علمی در دژ حسن صباح الموت (در سال ۱۳۷۸ش)، سرپرست هیات کاوش در قلعۀ باستانی بندر هرمز (در سال ۱۳۷۴ش) و مدیر بخش هنر و معماری دایرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.
از او چنیدن تالیف مانند مقدمه‌ای بر هنر کاشیگری ایران، هنر سفالگری دوره اسلامی ایران و گلستان خیال به جا مانده است. کریمی همچنین مولف مقاله‌های مقدمه‌ای بر شناخت رباط در ایران، کاوش کنگاور و کارنامه علمی باستان‌شناسی ایران بود.
نویسنده، مترجم و نوه امام موسی صدر آسمانی شد
بتول فیروزان نویسنده، مترجم و نوه امام موسی صدر ۱۱ فروردین در ۳۵ سالگی دارفانی را وداع گفت.
بتول فیروزان متولد ۱۳۶۷ دانش‌آموخته مطالعات روانکاوی نظری از دانشگاه UCL لندن بود و مقالات متعددی از جمله زمینه‌های روانی شکل‌گیری و رشد گروه‌های همچون داعش را در جهان اسلام نگاشته بود.
وی همچنین از مترجمان مجموعه «بچه‌های اطراف جهان» در نشر اطراف بود که ترجمه «پسری که با برگ موز فوتبال راه انداخت» نوشته کیتی اسمیت میلوِی از آثار زنده‌یاد فیروزان است.
ترجمه «نقطه می‌خواست فرار کند» که از آثار هشام مطر بود، از دیگر آثار این مترجم فقید است.
بتول فیروزان فرزند مهدی فیروزان نویسنده، موسس و مدیرعامل شهرکتاب، حورا صدر و نوه امام موسی صدر بود.
واقعا سال مرگ ادبیات بود و خیلی سال هنری خوب نبود